خیاطی: دریچه‌ای به دنیای خلاقیت برای کودکان
خلاقیت به عنوان عامل مهمی در رشد کودکان، می‌تواند سرعت یادگیری و حل مسئله را در آن‌ها افزایش دهد و در نتیجه به رشد و پیشرفت آن‌ها در زمینه‌های مختلف تحصیلی، اجتماعی و فردی کمک کند.
تعریف خلاقیت
به‌طورکلی نمی‌توان برای خلاقیت یک تعریف واحد ارائه داد اما می‌توان گفت، تقریبا تمام صاحب‌نظران بر این موضوع اتفاق نظر دارند که خلاقیت نوعی توانایی است که شامل تجربه‌ای تازه همراه با محصولی ارزشمند و رضایت‌بخش است و با بهره‌گیری از راه‌حلی نو به حل یک مسئله می‌انجامد. خلاق هم کسی است که در مواجه با مسائل از راه‌حل‌های غیرمعمول، ازپیش تعیین‌نشده و ابتکاری استفاده‌می‌کند.
خلاقیت، مانند اسکی، تنیس و... یک امر اکتسابی است، به این معنی که می‌توان آن را آموخت و آموزش داد. آموزش خلاقیت در هر سنی می‌تواند مفید باشد، اما در سنین پایین‌تر، زمینه برای رشد و پرورش خلاقیت بیشتر فراهم است.
ویژگی‌های افراد خلاق
کسانی که خلاق هستند، همواره به راه‌حل‌های نو در حل مسائل می‌اندیشند، ترس از شکست و خطر ندارند، به طور متفاوتی به مسائل نگاه می‌کنند، خودشان را با هر موقعیتی منطبق می‌کنند و هرگاه با موقعیت تازه‌ای رو‌به‌رو می‌شوند، ماهرانه‌تر از دیگران فکر می‌کنند.
نقش والدین در پرورش خلاقیت
والدین می‌توانند با فراهم کردن محیطی خلاق و پرورشی، نقش مهمی در پرورش خلاقیت کودک خود ایفا کنند. برخی از کارهایی که والدین می‌توانند برای پرورش خلاقیت کودک انجام دهند عبارتند از:
- احترام به کودک
- دادن استقلال و آزادی عمل به او در تصمیم‌گیری‌ها
- قرارگرفتن آن‌ها در زمینه‌های وسیع خانوادگی و اجتماعی
- داشتن یک رابطه مثبت و بدون وایستگی زیاد بین کودک و والدین
- وجود یک جو آزاد و غیرمستبدانه
بررسی زندگی دانشمندان خلاق نشان می‌دهد که والدین آن‌ها با کنترل کمتر و تشویق به کسب تجارب جدید، زمینه رشد خلاقیت آن‌ها را فراهم کرده‌اند.
راهکارهای پرورش خلاقیت
راه‌های گوناگونی برای پرورش خلاقیت کودک وجود دارد، ازجمله؛
- جداکردن کودک از تلویزیون
- خرید اسباب‌بازی‌های ساده
- خواندن کتاب برای بچه‌ها
- استقبال از سررفتن حوصله بچه‌ها
- پرورش خلاقیت با نقاشی
- پرورش خلاقیت با موسیقی
- آشپزی با کودک
- اهمیت دادن به نقش هنر
یکی از بهترین کارهایی که زمینه رشد خلاقیت کودک را به خوبی فراهم می‌کند، خیاطی است.
آموزش خیاطی به کودکان به این معنا نیست که کودک همانند بزرگسالان با چرخ و نخ و سوزن لباس بدوزد. آموزش خیاطی به کودکان پیش از هرچیز به سن کودک و مهارت‌های او بازمی‌گردد. بهتر است که ابتدا به وسیله ابزارهای کم خطر مانند سوزن پلاستیکی یا دفاتر دوخت پارچه‌ای، مچ دست و حرکات ظریف او را تقویت کرده و به مرور شروع به آموزش دوخت‌های ساده بکنید. این فعالیت‌ها به کودک این امکان را می‌دهد که با استفاده از تخیل و خلاقیت خود، وسایل زیبا و دست‌دوز خود را خلق کند.
چرا باید به کودکان خیاطی یاد دهیم؟
- تقویت خلاقیت و ابتکار
- افزایش اعتماد به نفس
- تقویت صبر و حوصله
- پرورش مهارت حل مسئله
- ارتقای مهارت‌های اجتماعی
- تقویت حرکات ظریف دست و چشم
- افزایش تمرکز و دقت
همچنین باعث می‌شود در سنین مدرسه خوش خط می‌شود و در آزمون املا و رونویسی، کلمه و نقطه ای را جا نمی‌اندازد.
چند ایده برای شروع خیاطی به کودکان
خیاطی دنیایی عمیق و پر از خلاقیت است که هر کس می‌تواند برداشت خود را از آن داشته باشد. شما می‌توانید با توجه به سلیقه و امکانات خود، آموزش خیاطی به کودکان را آغاز کنید. برای شروع، چند ایده خلاقانه به شما پیشنهاد می‌کنیم:
پانچ کردن مقوا
می‌توانید مقوایی را پانچ کنید و به همراه یک تکه کاموا یا بند کفش به کودک بدهید و از او بخواهید تا بند را از داخل سوراخ‌های مقوا ردکند.
استفاده از اسباب‌بازی‌های مرتبط با خیاطی
خوشبختانه اسباب‌بازی‌هایی برای تقویت دست و حرکات ظریف کودک طراحی شده که بعضی از آن‌ها شباهت زیادی به خیاطی دارند، مانند:
دفترهای پارچه‌ای که فعالیت‌های کوچک را از کودک می‌خواهد.
بازی نخ و مهره
و....
قصه‌گویی
قصه‌گویی فعالیتی است که بسیار برای کودکان لذت‌بخش است و این امکان را به کودک می‌دهد تا آزادانه خیال‌پردازی کند و آن‌طور که دوست دارد با شخصیت‌های مختلف ارتباط برقرار کند. در عین حال قصه‌گویی می‌تواند مفاهیم اخلاقی و مهارت‌های زندگی را به خوبی و کاملا غیرمستقیم به کودک آموزش دهد.
مجموعه داستان کازیمیر نوشته لارس کلینتینگ، یکی از بهترین مجموعه‌های داستانی برای کودکان خردسال است. یکی از جلدهای این مجموعه با عنوان "کازیمیر خیاطی می‌کند" به خوبی به کودکان یاد می‌دهد که چطور با مشکلات و چالش‌ها به طور خلاقانه مواجه شوند و در عین حال آن‌هارا با مراحل خیاطی هم آشنا می‌کند.
سخن پایانی
خیاطی دریچه‌ای به دنیای خلاقیت برای کودکان است. این فعالیت نه تنها به رشد خلاقیت و ابتکار کودک کمک می‌کند، بلکه باعث افزایش اعتماد به نفس، صبر و حوصله، مهارت حل مسئله، مهارت‌های اجتماعی، حرکات ظریف دست و چشم، تمرکز و دقت او نیز می‌شود.
یادگیری خیاطی به کودکان کمک می‌کند تا با چالش‌ها به طور خلاقانه مواجه شوند، شما می‌توانید با توجه به سن، مهارت‌ها و علایق کودک خود، از ایده‌های مختلفی مانند استفاده از ابزارهای کم خطر، قصه‌گویی، بازی‌های مرتبط با خیاطی و... استفاده کنید.
در نهایت، به یاد داشته باشیم که هدف از آموزش خیاطی به کودکان، خلق هنرمندان کوچک نیست، بلکه هدف اصلی پرورش خلاقیت، مهارت‌های زندگی و اعتماد به نفس در آن‌ها است.
زهرا رضوانیان