رزا منتظمی به عنوان یکی از برجستهترین چهرههای تاریخ آشپزی ایران، نه تنها به دلیل مهارتهای بینظیر خود در آشپزی بلکه به واسطه ترویج فرهنگ غذایی ایرانی، جایگاهی ویژه در دل خانوادههای ایرانی دارد. او با نگارش کتاب «هنر آشپزی» در دهه 1340 شمسی، انقلابی در آموزش آشپزی ایجاد کرد و توانست به یکی از مهمترین منابع مرجع آشپزی در ایران تبدیل شود.
رزا منتظمی با نام اصلی فاطمه بحرینی در 13 مرداد 1301 در شهر شهسوار (تنکابن امروزی) به دنیا آمد. او از کودکی علاقه شدیدی به آشپزی داشت و به تدریج مهارتهای خود را توسعه داد. در دوران جوانی، او با چالشهای زیادی روبهرو شد؛ اما به جای دلسرد شدن، تصمیم گرفت تا دانش خود را به اشتراک بگذارد و به دیگران کمک کند تا آشپزی را بهتر و حرفهایتر بیاموزند. منتظمی با دقت و علاقهای خاص به جزئیات، دستور پختهای خود را جمعآوری کرد و از اواسط دهه 1340 تصمیم گرفت که این اطلاعات را به صورت منظم و کامل در قالب یک کتاب به چاپ برساند. این تصمیم او منجر به نگارش کتابی شد که همچنان یکی از بهترین منابع آشپزی ایران به شمار میرود.
کتاب «هنر آشپزی» که توسط رزا منتظمی در سال 1343 تالیف شدهاست، تنها یک دستورالعمل ساده برای تهیه غذا نیست، بلکه یک کتاب جامع و کامل از فرهنگ و آداب آشپزی ایرانی است. این کتاب، که به زبان ساده و روان نوشتهشده، حاوی دستورهایی دقیق و علمی برای تهیه غذاهای ایرانی و خارجی است. «هنر آشپزی» به یکی از معتبرترین و پرمخاطبترین کتابهای آشپزی در ایران تبدیل شد و در بسیاری از خانهها به عنوان یک مرجع ضروری در آشپزخانه نگهداری میشود. این کتاب در دوران جنگ ایران و عراق با وجود کمبود منابع چاپ، توانست به عنوان یک منبع آموزشی معتبر در بسیاری از خانوادهها حضور داشته باشد و در شرایطی که مواد اولیه کمیاب بود، به مردم امید و انگیزه میداد تا با استفاده از دستورهای ساده و قابل دسترس، غذای لذیذی تهیه کنند.
کتاب «هنر آشپزی» به دلیل توجه به جزئیات و دقت در ارائه دستور پختها، از دیگر کتابهای آشپزی متمایز میشود. رزا منتظمی در این کتاب به طور دقیق توضیح داده که هر مرحله از پخت چگونه انجام شود و نکات مفیدی درباره مواد اولیه، زمان پخت و نحوه سرو غذا ارائه کردهاست. دستهبندی منظم کتاب، شامل پیشغذاها، سالادها، خورشتها، پلوها، دسرها و کیکها، باعث شده تا کاربران به راحتی بتوانند دستور پخت مورد نظر خود را پیدا کنند.
یکی از فعالیتهای مهم رزا منتظمی، برگزاری کلاسهای آشپزی در خانهاش واقع در خیابان بهار شیراز بود. این کلاسها هر هفته میزبان تعداد زیادی از علاقهمندان به آشپزی بودند و به یک تجربه فرهنگی و اجتماعی تبدیل شدهبود. رزا منتظمی علاوه بر آموزش دستور پختهای غذایی، به آداب پذیرایی و چیدن میز نیز توجه ویژهای داشت و برای اولین بار در بسیاری از آشپزخانههای ایرانی، این مفاهیم را به طور دقیق آموزش داد. . هر دوشنبه، خانه رزا منتظمی شاهد جمعیت زیادی از علاقهمندان به آشپزی بود که در صف انتظار شرکت در کلاسها میایستادند.
رزا منتظمی در یک یادداشت خود به نام «دوشنبههای رزا خانم»، به زیبایی از این روزهای خاطرهانگیز سخن گفتهاست. روزهایی که خانواده و دوستان در کنار هم جمع میشدند تا نه تنها از غذاهای لذیذ رزا منتظمی بهرهمند شوند، بلکه از عشق و محبت او نیز بهره ببرند. ایشان بهخوبی میدانست که هر مهمان چه غذایی دوست دارد و با این علم، میزهای خود را با دقت و سلیقه چیدمان میکرد. این مهمانیها برای بسیاری به یک تجربه فرهنگی و اجتماعی تبدیل شدهبود که در آن نه تنها غذاهای خوشمزه بلکه آداب پذیرایی و ارتباطات انسانی نیز مورد توجه قرار میگرفت.
رزا منتظمی تنها یک آشپز ماهر نبود؛ او یک زن کارآفرین و مستقل بود که با چالشهای زیادی در دنیای نشر و چاپ مواجه شد. در زمان چاپ اولین نسخه از کتاب «هنر آشپزی»، چاپ کتابهای آشپزی پرهزینه و دشوار بود. اما رزا با پشتکار فراوان توانست کتاب خود را چاپ و منتشر کند و به یکی از پرفروشترین کتابهای آشپزی تبدیل کند. این کتاب در دوران جنگ ایران و عراق نیز با وجود کمبود منابع چاپ، توانست به عنوان یک منبع معتبر در خانوادهها باقی بماند.
رزا منتظمی علاوه بر کتابهایش، با ترویج فرهنگ آشپزی و پذیرایی در جامعه ایرانی، تاثیر زیادی بر تغییر نگاه مردم به غذا و آشپزی گذاشت. او به ایرانیان آموخت که آشپزی تنها یک هنر نیست، بلکه فرصتی است برای ارتباط بیشتر با خانواده، دوستان و مهمانان. کتابها و کلاسهای آشپزی او نه تنها دستورهای غذایی بلکه راههایی برای ساختن خاطراتی شیرین و ماندگار از مهمانیها و دورهمیها بودند. او همچنین با حساسیت ویژهای به جزئیات، از نحوه چیدن میز غذا تا انتخاب ظروف و دستمالهای کتان، توجه میکرد و برای اولین بار در بسیاری از آشپزخانههای ایرانی، آداب پذیرایی را بهطور دقیق و استاندارد آموزش داد.
رزا منتظمی در طول زندگی خود هزاران دستور غذایی را به یادگار گذاشت که هرکدام از آنها نه تنها به آموزش آشپزی، بلکه به آموزش فرهنگ و سنتهای ایرانی پرداختند. کتابهای او هنوز هم با لکههای روغن، شکر و گوجهفرنگی که بر صفحاتش نشسته، در بسیاری از آشپزخانهها استفاده میشوند و همچنان گواهی بر تاثیر او در دنیای آشپزی هستند.
رزا منتظمی به ما آموخت که آشپزی تنها یک هنر نیست، بلکه یک سبک زندگی است که میتواند لحظاتی خوش و خاطرهانگیز را به ارمغان بیاورد. او با ارائه دستور پختهای دقیق و کاربردی، به ما کمک کرد تا با اعتماد به نفس بیشتری آشپزی کنیم و لحظاتی شیرین را با عزیزان خود سپری کنیم. میراث او همچنان در صفحات کتابش و در هر غذایی که با عشق و دقت پخته میشود، زنده است.